Časopis Vino

Proteklo je 75 godina od kako je u Kraljevini Jugoslaviji, 1. jula 1932. godine, doneta odluka o osnivanju Enološke stanice u Vršcu, da ,,vrši analize i ispitivanja u svrhu kontrole vina i drugih proizvoda od grožđa, kao i enoloških sredstava, i tumačenja rezultata shodno Zakonu o vinu i Pravilniku za njegovo izvršenje’’.

Ovu odluku je donela Kraljevska banska uprava Dunavske banovine, u vreme kada je dužnost bana obavljao Milan Nikolić. Vrlo brzo, već 7. maja 1933. godine, vršačka enološka stanica je počela sa radom. Za njeno osnivanje izdvojena su u ono vreme prilična sredstva. Ministarstvo poljoprivrede dalo je 180 hiljada dinara, dok je Vršac za te potrebe izdvojio 50 hiljada dinara.

Više je nego razumljivo što je ova ustanova osnovana baš u Vršcu, gradu na čijem je području još krajem 19. veka bilo više od 10.000 hektara vinograda. U ono vreme, vršačko vinogorje bilo je jedno od najvećih u Evropi, a najveće u Ugarskoj.

Prvi direktor Enološke stanice u Vršcu bio je profesor Poljoprivrednog fakulteta u Zemunu, dr Vukašin Toskić. Fotografije prvog direktora i njegovih sedam naslednika danas krase zid radnog kabineta diplomiranog inženjera Dragislava Biočanina, sadašnjeg direktora Enološke stanice u Vršcu.

Na ovu dužnost inženjer Biočanin je izabran 1994. godine, kada je nasledio svog prethodnika, diplomiranog inženjera Božila Jankovića, poznatog enologa koji je ostavio dubok trag u našem vinogradarstvu i vinarstvu, pogotovo u analitici. Zahvaljujući Jankoviću, Enološka stanica danas ima najbogatiju analitiku, ističe ing. Biočanin, koji u razgovoru za časopis “Vino” izlaže i kratkotrajni istorijat Enološke stanice,  jedine ustanove te vrste u Srbiji.

Tokom prve decenije i po rada, ona je bila smeštena u Poljoprivrednoj školi u Vršcu, a 1947. godine prebačena je u zgradu u kojoj se i danas nalazi. Ovo zdanje pleni lepotom, pogotovo posle obimnih radova restauracije obavljenih od kako je ing. Bionačin direktor Enološke stanice.

Od prvih godina posle Drugog svetskog rata, ustanova je u više navrata menjala svoj status. U početku je bila savezno poljoprivredno dobro, odnosno ustanova finansirana iz budžeta do 1971. godine. U naredne tri godine bila je to ustanova od posebnog državnog interesa, a posle donošenja Ustava 1974. godine, Enološka stanica je stekla status osnovne organizacije udruženog rada. Sledile su nove promene, a one su, baš od kako je za direktora došao ing. Dragislav Biočanin (1994. godine) značile i otvaranje niza dilema o budućem ne samo pravnom statusu, nego i o tržišnom mestu Enološke stanice, a pogotovo o njenom vlasničkom statusu. Da ne pominjemo poznate teškoće izazvane sankcijama koje su u to vreme bile nametnute Srbiji.

Kada je postao direktor Enološke stanice, ing. Biočanin je u njoj zatekao 12 zaposlenih i šest bicikala. Danas je to ustanova sa 47 zaposlenih, koja raspolaže sa sedam automobila, iako se od 2001. godine više ne finansiraju iz budžeta. Redovno je angažovano i sedamosam saradnika koji rade po ugovoru. Radi se, inače, u dve smene, a subotom u jednoj smeni.

Danas se u Enološkoj stanici vrše ispitivanja kvaliteta, mikrobiologije, teških metala i mikrotoksina. Ona je akreditovana laboratorija za kontrolu zdravstvene ispravnosti životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe, kao i za ispitivanje kvaliteta alkoholnih i bezalkoholnih pića i prehrambenih proizvoda biljnog porekla.

Akreditacija je izvršena prema JUS ISO/IEC Uputstvu od strane tadašnjeg Jugoslovenskog akreditacionog tela, a onda je taj status Enološka stanica u Vršcu odbranila 2003. godine, prelaskom na 17025:2001 JUS ISO/IEC (Rešenje izdato od Akreditacionog tela Republike Srbije i Crne Gore, broj 01-017/1).

Ova ustanova je 2002. godine sertifikovana i za sistem upravljanja kvalitetom u saglasnosti sa zahtevima standarda ISO 9002:1994 od strane ugledne austrijske kuće OQS i Qnet. Ovaj stauts je odbranila 2004. godine prelaskom na procesni model.

Zahvaljujući međunarodnom sertifikovanju, analize izrađene u vršačkoj Enološkoj stanici priznaju se u celom svetu.

Tako nešto ne bi bilo moguće bez vrhunske opreme, kvalitetnog kadra i rukovođenja koje je omogućilo da Enološka stanica na tržištu izbori ugled poštovanog i pouzdanog poslovnog partnera.

Na visok stepen poverenja nesumnjivoutiče i sam radni ambijent, gotovo nestvarna čistoća koja vlada u laboratorijama Enološke stanice, besprekorno stanje opreme, kao i sam objekat, uspešno rekonstruisan i proširen unazad nekoliko godina.

,,Vlasnički oblik kao uslov dobrog privređivanja je velika zabluda’’, tvrdi ing. Biočanin i iznosi kratki istorijat i dileme otvorene unazad jedne decenije, na temu svojinskog statusa Enološke stanice.

Do 2001. godine na delu je bio zakon koji je vlasničku transformaciju ostavljao kao slobodan izbor. Naredne godine sastavljena je lista državnih ustanova, kakve su, na primer, poljoprivredne stanice, ali se na toj listi nije načla i Enološka stanica iz Vršca. Onda je u jednom trenutku, 2003. godine, stigla naredba da ova ustanova mora da ide u privatizaciju, ali je to zaustavljeno.

Uprkos tome, predvođeni ing. Biočaninom, zaposleni u Enološkoj stanici odlučili su da se novčano osposobe kako bi sami otkupili stanicu u postupku privatizacije, “jer nema nikoga ko bolje zna ovaj posao od nas”, naglašava ing. Biočanin.

Vremenom su se potpuno spremili za moguću, predstojeću aukciju, ali se onda dogodilo nešto što je možda, pogotovo kod nekih, izazvalo iznenađenje. U okviru Tvining projekta koji finansira i EU, kao predstavnici unije, španski partneri posetili su Enološku stanicu. Posle uvida u ovdašnju situaciju, španska delegacija je izašla sa zahtevom da, po standardima EU, u Srbiji treba da deluju dve referentne ustanove za kontrolu alkoholnih pića, Enološka stanica iz Vršca i Centar za vinogradarstvo i vinarstvo Niš, i to kao državne ustanove. Uostalom, Španija ima čak 13 enoloških stanica i sve su u državnoj svojini.

Pošto su saznali za ovaj zahtev, zaposlenima u Vršcu je laknulo.

Uverili smo se u to ovih dana, dok smo im bili u poseti, kada su svi, od direktora ing. Biočanina, do zaposlenih u prvoj smeni, demonstrirali istinsko gostoprimstvo.

Ivko Jović

Tags: dragislav biočanin, enološka stanica vršac, laboratorija, standardizacija, vino, vršac, životne namirnice